W momencie wpisania do kolejki operacyjnej stawu biodrowego musimy zdać sobie sprawę, że wiele rzeczy w naszym życiu musi ulec zmianie. Dobrze wiecie w jaki sposób choroba zwyrodnieniowa wpływa na Wasze życie..
Oczywiście czas oczekiwania na operację może się różnić w zależności od miejsca zapisania- dlatego niezmiernie ważne jest właściwe zaplanowanie zadań do wykonania.
Jest wiele aspektów, na które trzeba koniecznie zwrócić uwagę:
Utrzymanie zakresu ruchu stawu, wzmacnianie mięśni, ogólne wzmocnienie organizmu.
W zależności od zaawansowania choroby i dolegliwości.
Badania laboratoryjne, badanie grupy krwi, RTG klatki piersiowej.
Wykonanie badań dodatkowych powinno być zlecane przez ośrodek kwalifikujący do operacji. Niestety często pacjent kierowany jest do POZ aby wykonać niezbędne badania do operacji.
Podstawowe badania laboratoryjne:
morfologia, CRP, elektrolity (sód, potas), parametry nerkowe- mocznik, kreatynina, parametry krzepnięcia- INR, APTT.
Przykładowe badanie morfologii krwii
W sytuacji chorób współistniejących, czyli tych na które dodatkowo choruje pacjent istnieje możliwość, że trzeba będzie wykonać inne, bardziej szczegółowe badania, np. pacjent choruje na niedoczynność tarczycy- konieczne będzie wykonanie badań hormonów tarczycy tj. TSH, Ft3, Ft4, a z wynikami zgłosić się na konsultację endokrynologiczną, na której, jeśli wyniki badań są dobre, uzyskać zaświadczenie dopuszczające do operacji stawu biodrowego.
Rentgen klatki piersiowej:
Jest to dodatkowe badanie obrazowe, które pozwala na ocenę płuc oraz układu krążenia.
Badanie grupy krwi:
Istotne z punktu widzenia przygotowania do operacji jest znajomość swojej grupy krwi. Do operacji stawu biodrowego zabezpiecza się najczęściej 2 jednostki krwi zgodnej z grupą krwi pacjenta (koncentrat krwinek czerwonych). Przeprowadzane jest to w celu ewentualnego przetoczenia po operacji, w przypadku znacznego obniżenia parametrów morfologii krwi. Niektóre z grup układu AB0 (możliwe grupy krwi: A , B, AB i 0) i układu grupowego Rh (może być Rh+ i Rh-) są grupami rzadkimi i dostępność takiej krwi jest znacznie rzadsza np. grupa 0 Rh-. W sytuacji operacji choroby zwyrodnieniowej stawu np. biodrowego, czyli operacji planowej- przed zabiegiem musi być skrzyżowana bądź zabezpieczona w punkcie zgodna krew dla danego pacjenta- jeśli krew jest niedostępna- zabieg nie może się odbyć. Jest to podyktowane bezpieczeństwem pacjenta, nie ważne, że w obecnych czasach krew po operacji przetacza się niezmiernie rzadko.
Właściwe przygotowanie domu to kluczowa sprawa po powrocie ze szpitala. Część ta ma Cię uświadomić, na które rzeczy koniecznie trzeba zwrócić uwagę.
W domu koniecznie trzeba uprzątnąć wszystkie korytarze, aby można było się swobodnie przemieszczać o kulach lub balkoniku/podpórce. Jeśli mieszkasz w piętrowym domu, należy zastanowić się nad zorganizowaniem sypialni na parterze- tam gdzie kuchnia, salon, łazienka. Chodzenie po schodach po operacji w pierwszym okresie jest trudne.
2. Odsuń wszystkie niskie stoliki od kanapy i krzeseł. Chodzi o to, aby nie schylać się po coś do niskiego stolika – niestety często zgięcie w stawach biodrowych przekracza 90 stopni, co może niekorzystnie wpływać na stabilność sztucznego stawu- prowadząc do możliwości jego zwichnięcia.
2. Przestaw rzeczy, których używasz często na wysokość blatu kuchennego, aby nie korzystać z dodatkowych stopni, drabinek itp. Korzystanie z w/w przedmiotów tuż po operacji jest niebezpieczne, w przypadku upadku- może grozić złamaniem okołoprotezowym lub innymi poważnymi konsekwencjami.
3. Przygotuj i zamroź w lodówce posiłki, dania, które będzie można w prosty sposób przygotować po Twoim powrocie ze szpitala.
1. Konieczna jest nakładka podwyższająca na deskę klozetową. Pozwala to uniknąć zgięcia w stawach biodrowych powyżej 90 stopni.
2. Należy zgromadzić kosmetyki, których używasz najczęściej na jednej, łatwo dostępnej półce na wysokości blatu.
3. Do rozważenia jest montaż dodatkowych uchwytów w wannie lub pod prysznicem oraz w okolicy toalety. Pozwolą one na łatwiejsze odbycie kąpieli i pomogą wydostać się bezpiecznie na zewnątrz.
4. Rozważ dodanie maty antypoślizgowej w wannie lub pod prysznicem.
5. Warto pomyśleć o dozowniku na mydło. Mydło w kostce często potrafi wypadać z rąk powodując konieczność schylenia się.
Sypialnia
1. Przełóż rzeczy z których często korzystasz na półki wysokości blatu lub średniej wysokości aby z łatwością można było sięgnąć po przedmioty.
2. Lampa nocna i włącznik powinny być w zasięgu ręki.
3. Czasem konieczne będzie podwyższenie łóżka, np. dołożenie lub wymiana materaca na wyższy. Podyktowane jest to troską o nowo wszczepiony staw biodrowy.
4. Rozważ wpinaną na stałe do kontaktu lampkę nocną- np. lampka LED. Pozwoli na spanie w niecałkowitej ciemności, co w przypadku jakiego problemu, konieczności pójścia do toalety w nocy znacznie ułatwi sprawę.
Pacjent musi być świadomy, że po wypisie ze szpitala przez kilka tygodni będzie wymagał pomocy osób trzecich w czynnościach codziennych i przy organizacji np. zakupów czy wyjścia z psem.
W zależności od czasu hospitalizacji- pacjent wypisywany jest w różnym stanie. Niektóre oddziały mają doświadczenie w szybkim wypisywaniu pacjentów, inne prowadzą wstępną rehabilitację pooperacyjną wydłużając pobyt w szpitalu do kilku dni. W wielu zagranicznych ośrodkach pacjent przychodzi przygotowany do operacji z samego rana, jest operowany i w tym samym dniu po południu wypisywany do domu. Często nie widzimy tego co jest po wypisie, ale taki pacjent trafia albo do ośrodka rehabilitacji stacjonarnej na kilka tygodni lub do własnego domu, gdzie codziennie odwiedza go pielęgniarka i rehabilitant. W polskich warunkach takie postępowanie jest niestety trudne do wprowadzenia. Dlatego też należy też przed operacją zaplanować sobie dalsze postępowanie po wypisie ze szpitala- organizacja rehabilitacji jak i pomocy w domu.
W przypadku osób samotnych istnieje możliwość uzyskania pomocy z opieki społecznej. Należy dowiedzieć się u swojego lekarza rodzinnego lub u środowiskowej pielęgniarki społecznej o możliwościach skorzystania z dodatkowej opieki.
Praktycznie każdy ośrodek wykonujący operacje endoprotezoplastyki przygotowując pacjenta do operacji- po zebraniu wywiadu od pacjenta i badaniu fizykalnym- wyznacza niezbędne konsultacje specjalistyczne w zależności od stanu ogólnego. Podczas wizyty kwalifikacyjnej większość ortopedów informując pacjenta o wyborze leczenia powinien przekazać pacjentowi listę wymaganych konsultacji, informacji na temat terminu planowanego leczenia oraz innych istotnych informacji niezbędnych do bezpiecznego przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.
W takiej sytuacji konieczne jest uzyskanie zaświadczeń od lekarzy opiekujących się pacjentem z powodu chorób, na które choruje.
Przykładowy wzór zaświadczenia lekarskiego
Kardiolog, endokrynolog, diabetolog i inni specjaliści muszą wypowiedzieć się na temat stanu zdrowia i wystawić zaświadczenie o braku przeciwwskazań do operacji wymiany stawu. Pamiętajmy, że obecnie czas oczekiwania na wizytę u niektórych specjalistów bywa znacznie wydłużony. W sytuacjach, gdy z powodów medycznych takiego zaświadczenia nie można wystawić- należy się niezwłocznie skontaktować z ośrodkiem, w którym zaplanowany jest zabieg operacyjny. Jest to bardzo istotne, ponieważ możliwe, że konieczne będzie przełożenie operacji do czasu uzyskania w/w zaświadczenia. Pamiętajmy, że w znacznej większości sytuacji jest to zabieg planowy- musimy być maksymalnie do niego przygotowani. Oczywiście powinniśmy zdawać sobie sprawę, że większości chorób nie wyleczymy, ale możemy je „ustabilizować” w taki sposób, aby bezpieczeństwo „okołooperacyjne” było jak największe.
W niektórych chorobach (RZS, migotanie przedsionków itp.) przyjmowane przez pacjenta leki muszą zostać odstawione, zamienione na inne lub ich dawki muszą zostać skorygowane. Dzieje się tak, ponieważ niektóre leki np. rozrzedzają krew, działają na układ immunologiczny osłabiając odporność i to właśnie te leki powinny być zmodyfikowane, aby bezpieczeństwo „okołooperacyjne” było jak największe.
Po krótce przedstawię najważniejsze leki, które powinny być zmodyfikowane:
Należy pamiętać, aby drogocenne rzeczy takie jak biżuteria czy zegarek- najlepiej zostawić w domu. Zdarzają się sytuacje kiedy pojawia się problem ze zdjęciem pierścionków. Na czas operacji muszą być zdjęte. Jest to konieczne do bezpiecznego korzystania z koagulacji w trakcie operacji.
Kobiety powinny usunąć lakier z paznokci na kończynach górnych i dolnych- jest to niezbędny wymóg na czas operacji i okresu pooperacyjnego. Pozwala to na prawidłowy odczyt saturacji krwi z pulsoksymetru zakładanego na palec.
Proszę wziąć pod uwagę, że sposób przyjęcia, długość pobytu oraz jego przebieg- mogą się różnić w zależności od oddziału. Oczywiście jest to pewien ustalony i wypracowany schemat pozwalający na sprawne przejście pacjenta przez okres okołooperacyjny.